PLEBISCITO.EU | PNV. Press News Veneto

Do mexi fa xero drio rumegar fra i dati de l’Eurostat par pareciar ła me prexentasion al convegno (del 6 de april a Grixignan, varda el video, ndr), e vołevo védar se xera propi vero. Posìbiłe ke na teoria sentìa diexe ani prima a Georgetown University sol parké de l’indipendensa ła gavése xa on riscontro ntei dati? Me ricordo ncora ke soło mexi dopo l’evento del canpaniłe de San Marco, el prof. Alesina de Harvard University el prexentava na so teoria soi motivi economici de l’indipendensa. Tuto somà ła xera na spiegasion pitosto banałe: durante periodi de paxe e comercio libaro i stati cei i xe połiticamente pì eficenti, e i sitadini de stati masa grandi i spésega par na dimension połitega consona ałe exigense del momento.

Del parké free-trade e globalixasion i ciama on ecuilibrio de stati cèi, a go xa tratà in te n’articoło precedente. Ma xe propi vero? Co ke go visto i dati de pil pro capite dei paexi europei no ghe credevo. [vedi fig.1] Gnanca farlo a posta, i paexi pì riki de l’Europa osidentałe i xe tuti picołeti. Picenini almanco a confronto dełe grandi superpotense otosenteske (Regno Unìo, Fransa, Xermania, Italia, Spagna) ke catemo in fondo clasifica. Ste grandi economie dei G7, ke in doxento ani ne ga dà tante guere, i ga i sitadini ke in media i xe i pì poaréti de l’Europa osidentałe. Unica ecesion xe Grecia e Portogało, ke łe catémo in cóa, ma canbia póco.

[figura 1]

Ma come xe posìbiłe sta tendensa? [Vedi fig.2] Semo bituà a l’idea ke xe soło on problema talian, ma anca se xe vero ke l’Italia ła xe in pikiata lìbara, xe on problema ke ga anca altri dinoxauri de nantra epoca. Pì i se verxe i marcà mondiałi pì teren sti pakidermi i perde rispeto a stati pi cei e eficenti.

[fig. 2]

Par exenpio l’Irlanda ntei ani otanta ła xera fra i stati pi poareti de l’Europa osidentałe, ma ancó i irlandexi i xe in media pì riki adiritura anca dei sviseri. L’irlanda ła xe sta bona de sfrutar dełe oportunità globałi parké ła gavea ła flesibiłità necesaria par atuar na serta połitica. Na flesibiłità ke, par exenpio, ła Scosia no ła ga parké al contrario dei irlandexi, i scosexi i xe ncora suditi deła corona britanega.

L’eficensa de stati picenini ła se nota anca vardando l’Est europeo [Vedi fig.3]. Tuti stati co poki milioni de abitanti e tuti in forte cresita. Unica ecesion, forse ła Połonia ke, co i so 40 milioni de abitanti, ła xe forse ła nasion co cresita pì moderà. Da notare anca ła cresita sia de ła Republica Ceca ke deła Slovakia. L’indipendensa de ste do nove nasion saltà fora dal vecio contenitor artificiałe ciamà Cecoslovakia, dimostra ke tute e do ste regioni łe ga giovà da sta indipendensa, e ke no xe vero ke ła cresita de na region ła xe a scapito de nantra. Co l’indipendensa se vinse tuti.

[fig. 3]

Xe invese preocupante el caxo contrario de ła Xermania de l’Est. Al contrario de ceki e slovaki ke i ga optà par l’indipendensa, lori i xe ndà far parte deła granda federasion todesca. Deso a l’interno de on contenitor de otanta milioni de persone i xe drio perdar colpi anca a dispeto de tuti i skei ke vien ponpà a Berlino dai fondi deła “federasion” todeska. [vedi fig.4].

[fig. 4]

Se se baxemo sui fati invese ke su i luoghi comuni, e vardemo i sucesi de indipendensa de sti ultimi vent’ani, catemo altro ke cresita economica: Lituania, Letonia, Estonia, Rep. Ceca, Slovakia, Slovenia, Montenegro…Tuti in cresita, tuti contenti. Al di de ancó, na indipendensa no xe soło ła salvesa par ła Venetia, ma anca par altre realtà altretanto sucubi de sto contenitor Italia. Indipendensa voria dir pi comercio e raporti co Emilia, Toscana, Sicilia, Sardegna…propi fà ceki e slovaki.

Ałora, se da bravi managers gavemo da investir par on futuro pì roxeo, no podemo sevitar butar via skei in te na infrastrutura vecia, inmufìa e ruxenìa come ke xe el contenitor Italia, on cimelio de nantra epoca. Gavemo invese da studiar el modeło połitico ke funsiona par altre regioni d’Europa e ver el corajo de investir so l’inovasion.

Lodovico Pizzati, Washington D.C. (USA)

Docente di economia a Cà Foscari (Venezia)
Consulente della Banca Mondiale
Coordinator Comision Economia del PNV